Veel ouders twijfelen aan de mediavaardigheden van hun kinderen. Met name om goed met sociale media om te gaan en hoe ze het eigen mediagedrag onder controle kunnen houden. Ook echt en onecht kunnen scheiden lijkt een belangrijke opgave voor kinderen. Toch geven ouders aan zelf relatief weinig te doen aan actieve mediaopvoeding. Maak mediagebruik kind bespreekbaar is het devies.
Kinderen in de leeftijd 7 tot en met 12 jaar zijn volgens hun ouders ruim 3 uur per dag met media bezig. Ongeveer de helft (48%) van de ouders geeft aan dat hun kind sinds de lockdown beduidend meer achter een beeldscherm zit dan voorheen. Een kwart van de ouders (26%) vindt het lastiger om in deze tijd het mediagebruik van het kind in te perken. Restricties opleggen doet gemiddeld maar 28% van de ouders.
In de ochtend en middag zijn kinderen vooral zelfstandig of met vriendjes, zusjes of broertjes bezig met media. Ouders vinden media daarbij handig als ‘oppas’ om kinderen tot rust te brengen, verveling tegen te gaan of om zichzelf de gelegenheid te geven tot andere bezigheden. Van verschillende mediaopvoedstrategieën komt supervisie (van een afstand meekijken en helpen bij online huiswerk) dan ook het meest voor; gemiddeld doet 46% van de ouders dit.
Samen media gebruiken
De interesse van ouders voor het mediagebruik van hun kinderen is overdag dus niet groot. Pas in de avond hebben ze de gelegenheid om samen media te gebruiken, vooral voor ontspanning. 1 op de 3 ouders geeft aan dat ze bewust samen met de kinderen kijken of gamen. Slechts 1 op de 5 ouders geeft actief hulp en uitleg bij het mediagebruik, of dit nu interactieve sociale media of meer traditionele passieve media betreft, zoals het vertellen wat echt of onecht is, hoe je veilig kunt internetten of wat de rol van reclame is.
Peter Nikken, als lector Jeugd & Media verbonden aan Hogeschool Windesheim – “Uit internationaal onderzoek weten we dat oprechte betrokkenheid van ouders bij wat kinderen online doen, helpt om kritischer te worden, beter voor jezelf te kunnen zorgen, het beter op school te doen, en gewoon samen meer plezier te hebben. Juist basisschoolkinderen hebben die steun van ouders nodig, omdat de cijfers van de monitor ook aantonen dat veel kinderen nog niet zo mediawijs zijn.”
Moeilijk om met ouders over gamen en sociale media te praten
Uit een analyse van YoungCrowds (een enquête onder schoolkinderen van groep 7 en 8) komt naar voren dat veel kinderen het ingewikkeld vinden om met hun ouders over gamen en sociale media te praten. De Monitor Mediagebruik 7 – 12 jaar ondersteunt dit. Slechts 27% van de ouders heeft de afgelopen maand met hun kind gepraat over ervaringen op sociale media/internet en 26% heeft het samen gehad over ervaringen tijdens het gamen.
Naar aanleiding van het boek ‘Mijn gamende kind’ waarin ouders worden geadviseerd hoe zij meer inzicht krijgen in de digitale leefwereld van hun kinderen, zijn kinderen van groep 7 en 8 naar hun beleving gevraagd. Ze geven aan dat zij er meer met hun ouders over willen praten en behoefte hebben aan duidelijke regels.
Preventie
Bewustwording van het mediagebruik is niet alleen voor de korte termijn van belang voor het welzijn van een kind. Ouders die nu het gesprek aangaan met hun kind, behoeden het voor schade op de langere termijn. Dat geldt zowel voor de fysieke gesteldheid – te weinig beweging, slechte slaapcyclus, gehoorbeschadiging, slechter zicht of nek- en rugklachten – als voor de mentale gesteldheid. Het gaat hier vooral om online pesten, het zien van seksueel getinte content of het zien van geweld. “Hoe meer een kind zich bewust is van wat zich afspeelt in media, hoe weerbaarder het is richting de puberteit en volwassenheid”, aldus Peter Nikken.
Spelend in gesprek over media met Mediamatties
Met de opening van de scholen begint het normale leven voor kinderen weer langzaam terug te komen. Hoe pak je de controle terug en hoe start je het gesprek met je kind hierover? Om ouders en kinderen te ondersteunen in het gesprek over sociale media en gamen is Mediamatties gelanceerd. Mediamatties is een quiz voor ouder en kind. Door samen te spelen op ieder een eigen scherm, krijgen ze een kijkje in elkaars online wereld. Zijn ouder en kind het met elkaar eens, of zijn er ook verschillen? Mediamatties is een initiatief van Netwerk Mediawijsheid in samenwerking met de Alliantie Digitaal Samenleven en VodafoneZiggo, gemaakt door IJsfontein.
Samenbrengen digitale leefwerelden
Het bij elkaar brengen van digitale leefwerelden is het doel van een traject uitgevoerd door Netwerk Mediawijsheid en de Alliantie Digitaal Samenleven, in samenwerking met VodafoneZiggo. Wat vinden kinderen zelf? Hoe kijken ze naar hun digitale leefwereld én naar die van hun ouders? Wat weten ouder en kind eigenlijk van elkaar als het gaat om hun online bezigheden en behoeften?
Over de monitor mediagebruik 7 - 12 jaar
- Monitor Mediagebruik 7 – 12 jaar is een online onderzoek naar het mediagebruik in gezinnen met kinderen van 7 t/m 12 jaar.
- De data zijn verzameld in januari 2021 tijdens de lockdownperiode, waarin veel kinderen wegens coronamaatregelen niet naar school konden, en meer tijd thuis hebben doorgebracht.
- Het onderzoek is gehouden onder een representatieve steekproef van 1.004 ouders van kinderen in de leeftijd van 7 t/m 12 jaar in Nederland. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van Netwerk Mediawijsheid door prof. dr. Peter Nikken, als lector Jeugd & Media verbonden aan Hogeschool Windesheim, en door onderzoeksbureau Choice Insights & Strategy.
